SARI NOKTA HASTALIĞI (YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU)
Yaşlılarda rastlanan görme merkezi hasarları ve kanamaları olarak bilinen “Yaşa Bağlı Maküla Dejenerasyonu” (YBMD), hastanın görme alanının ortasında giderek büyüyen bir leke olarak ortaya çıkar. Her iki gözü de etkileyen ve hastanın bağımsız yaşama yeteneğini kaybettiren YBMD, önce bir gözde başlar ve genellikle yavaş seyreder. Bu nedenle hastaların önemli bir bölümü, gözlerinden birisinin az gördüğünü ilerleyen dönemlerde fark eder. İleri safhalarda körlüğe neden olabilir.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu belirtileri nelerdir?
Görme alanının ortasında giderek büyüyen lekeler oluşması, çizgilerin itilmesi yada kırılması ve bakılan yerde net görmenin kaybolmasıdır. Bu şikayetleri bulunan hastaların vakit kaybetmeden doktora gitmeleri ve tedaviye başlamaları gerekmektedir.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu toplumda görülme sıklığı
50-65 yaş 2%
65-75 yaş 10%
75-85 yaş 35%
85 yaş üstü 50%
Görüldüğü gibi yaş arttıkça hastalığın görülme sıklığı da artmaktadır.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu risk faktörleri nelerdir?
• Yaşlanma
• Kalıtım
• Hipertansiyon
• Sigara (EN ÖNEMLİ ENGELLENEBİLİR FAKTÖRDÜR)
• Serum lipitlerindeki (yağlarındaki) yükseklik
• Güneş ışığı
Yaşa bağlı makula dejenerasyonundan korunmak mümkün mü?
Sadece yaşlılarda olmayıp, miyoplarda, göz yaralanmalarında ve birçok başka hastalıkta da gelişebilen görme merkezi hasarlarından korunmak için de; sigarayı bırakmak, beslenme alışkanlığını değiştirerek sebze-meyve ağırlıklı gıdalara geçmek, güneş ışınlarından korunmak ve yıllık göz kontrollerini unutmamak gerekmektedir.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu tipleri nelerdir ?
YBMD hastalığının iki tipi vardır
• atrofik (dry/kuru/non-neovasküler/geografik tip)
• eksüdatif (wet/yaş/ıslak/dissiform/neovasküler/seröz tip).
Kuru tip hastaların çoğunluğunu oluşturmasına rağmen, maalesef bu hastalıktaki görme azlığının en sık nedeni yaş tip’dir. Yaş tip olan hastalarda; retina altında gelişen yeni damar oluşumu ve zarlardan sızıntıyla beraber kanama riski vardır. Sızıntının uzun süre devam etmesi ve kanamaların tekrarlamasıyla retinadaki görmeyi sağlayan hücrelerin çalışması bozularak görme kaybına yol açar.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu teşhisi nasıl konulur?
Fundus floresein anjiografi : Hastanın ön kol damarından floresein isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Anjiografi ile maküladaki hasar daha ayrıntılı olarak saptanır, teşhis takip ve tedavi planı anjiografi bulgularına göre planlanır.
Indosiyanin anjiografi :Hastanın ön kol damarından indosiyanin isimli bir madde verilir. Kan dolaşımına karışan ilaç 12 saniye sonra göze ulaşır. Bundan sonra anjiografi cihazı adı verilen özel bir alet ile gözün fotoğrafları çekilir. Bu tetkik özellikle koroiddeki (sinir tabaksaı arkasında kanlanması bol olan bir dokudur) problemlerin tespitinde kullanılmaktadır. YBMD ile karışabilecek bazı hastalıkların tespitinde oldukça önemlidir.
Retinal Tomografi (OCT): Gözün arka tabakasının tomografisinin çekilerek, olası ödem bölgeleri ve sinir tabakasının analizinde kullanılır. İsmindeki tomografi nedeniyle hastalarımız zaman zaman ”radyasyon yayabilir mi?” sorusunu iletirler, ancak hiç bir şekilde radyasyon yayması mümkün değildir. Çalışma prensibi ışığın göze iletilmesi ve dokulardan yansıyan ışınların cihaz tarafından toplanıp görüntü olarak bize aktarmasıdır.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu tedavisi nasıl yapılır?
YBMD hastalığının tedavisinde bugüne kadar çeşitli yöntemler uygulanmıştır. Günümüzde kuru tip ve yaş tip hastalarda (bir çok tedavi çeşidi denenmekte ve çalışmalar sürmektedir) antioksidan maddeler de içeren vitamin takviyesi verilmesi çalışmalarla kanıtlanmış en önemli tedavi şekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaş tip hastalarda göz içi ilaç uygulamaları en önemli tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır. Yaş tip hastalar içinde farklı tedavi seçenekleri için bir çok çalışma yürütülmektedir.
